Pagina's

Welkom op Talent Actualiteit

Dit is het weblog van Talent, de methode Nederlands voor het VO van uitgeverij Malmberg. Hier vindt u als docent tal van handreikingen om actualiteit in de klas te brengen:
- Ruggespraak VO, taalkronkels met opdrachten, ontwikkeld in samenwerking met Onze Taal (verschijnt de eerste week van elke maand)
- Actuele video's met opdrachten (verschijnt de derde week van elke maand)
- Actuele leestaak met opdrachten bij Talent onderbouw 2e editie (vijf keer per jaar)

U kunt in dit blog zoeken op thema of op niveau, leerjaar en hoofdstuk.
Leuk én leerzaam om uw les mee op te starten of af te sluiten!

donderdag 6 juni 2019

Ruggespraak VO




Wie kent hem niet, de rubriek Ruggespraak van het maandblad Onze Taal met grappige 'taalkronkels' uit de media? Speciaal voor Talent ontwikkelt Onze Taal maandelijks een Ruggespraak-rubriek voor het voortgezet onderwijs: Ruggespraak VO. Vier taalkronkels met korte opdrachten erbij om te behandelen in de klas. Hoe kun je de taalkronkels lezen? En wat betekenen ze dan?

Fastfood

Examens doen studenten sneller junkfood eten
In de examenperiode grijpen studenten sneller naar junkfood en laten ze groenten en fruit vaker links liggen. Een Gents onderzoek heeft dat bevestigd.

Bron: Knack.be
Wat is precies bedoeld met sneller in deze nieuwskop?

a. Studenten kiezen sneller, oftewel eerder dan normaal, voor junkfood.
b. Studenten eten hun fastfood een stuk sneller op dan normaal.

Het Engelse woord junkfood betekent letterlijk 'rotzooivoedsel'. Een synoniem van junkfood is fastfood. Fast ('snel') wil hier zeggen dat het eten snel, in korte tijd, klaar is. Geef drie voorbeelden van fastfood. Wat eet jij het liefst?

Armen behandelen

Mobiele tandarts behandelt duizend armen
Duizend mensen die zich geen tandartsbezoek kunnen veroorloven, krijgen de komende maanden toch een behandeling.

Bron: De Telegraaf

In dit bericht wordt gesproken over een 'mobiele tandarts'. Zo'n arts werkt niet op een vaste plek, maar reist door het land om patiënten te behandelen. Uit de kop blijkt bovendien dat hij armen kan behandelen! Wat wordt daarmee bedoeld?

a. De tandarts verzorgt niet alleen tanden en kiezen, maar ook wonden enz. die mensen op hun arm hebben.
b. De tandarts behandelt niet alleen mensen die hun rekening kunnen betalen, maar ook arme mensen die dat niet kunnen.

Als arme mensen zelf hun rekening niet betalen, wie betaalt die dan wel, denk je?

Kassalade

Kassalade groenteboer Vlaardingen gestolen
Bron: Schiedamsnieuws.nl

Het woord kassalade kan twee betekenissen hebben. Door een streepje toe te voegen, kun je duidelijk maken wat je bedoelt. Een kas-salade is een salade die bestaat uit producten die in kas (glazen gebouw) zijn gekweekt, zoals sla en tomaat. En een kassa-lade is de la die in een geldkassa zit, en waarin papier- en muntgeld zit.


Welk van de twee woorden is denk je bedoeld in de krantenkop?
Past de foto dus wel of niet bij het bericht?


Welk woord uit de kop zorgt er extra voor dat je op het verkeerde been kan worden gezet?

Er zijn meer woorden die je op twee manieren kunt lezen en waarbij een streepje voor duidelijkheid kan zorgen. Bekende voorbeelden zijn valkuil en massagebed.
Welke betekenissen hebben die woorden?


Over berg en dal

Tilburgse daklozen fietsen Franse berg op om uit het dal te komen
Bron: Omroep Brabant

Als je een berg op fietst, is het nogal logisch dat je uit een dal komt! Dalen zijn de lage vlakten tussen bergen, dus je komt altijd uit een dal als je een berg op gaat.
Toch is 'uit het dal komen' hier wel juist, want het is figuurlijk gebruikt. Weet jij wat die figuurlijke betekenis is?

Kun je ook de betekenis geven van 'door een diep dal gaan' en 'even in een dalletje zitten'?


Onze Taal
De rubriek Ruggespraak VO op Talent Actualiteit wordt verzorgd door het Genootschap Onze Taal, een vereniging voor taalliefhebbers. Op de website www.onzetaal.nl en in het tijdschrift Onze Taal komen allerlei taalonderwerpen voorbij: taalontwikkeling, jongerentaal, goed en fout taalgebruik, puzzels en nog veel meer. De vereniging heeft ook een Taaladviesdienst, die vragen over spelling, grammatica en woordgebruik beantwoordt.

vrijdag 17 mei 2019

Les van je vader

In Nederland zijn niet genoeg leraren. Daarom is op sommige scholen een vierdaagse schoolweek ingevoerd. Eén dag per week vrij dus. Eh, nee.....niet vrij dus.

Vraag vooraf
Valt er op jouw school wel eens een lesuur uit?
Wat moet je dan doen in zo'n uur?

Bekijk de video (klik op de link: https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/laatste-videos-nieuws/video/4708406/vierdaagse-schoolweek-door-lerarentekort-alleen-de) 




Vragen bij de video
1 Als Jeroen lesgeeft, heeft hij twee 'rollen'. Welke twee rollen zijn dat?
2 Wat gebeurt er als die rollen onduidelijk zijn?
3 Jeroens dochter vindt dat haar vader niet zo goed lesgeeft. Hoe komt dat, volgens haar?
4 Volgens Jeroen is er één plek die voordeel heeft van een vierdaagse schoolweek. Welke plek is dat? Leg uit wat hij daarmee bedoelt.

Trappen van vergelijking
Het woord veel kun je gebruiken bij de 'vergrotende trap': veel mooier, veel duurder, veel leuker. Waarom kan veel anderser niet?
Welke trap komt er na de vergrotende trap?

Uitdrukkingen
In de video hoor je verschillende uitdrukkingen. Leg in je eigen woorden uit wat ze betekenen. 
Dit gaat helemaal nergens over
Kunst en vliegwerk
Leerkrachten staat het water aan de lippen

Duncan Laurence in gebarentaal

Duncan Laurence wint het Songfestival, wat geweldig!
Zijn winnende liedje 'Arcade' werd ook vertolkt in gebarentaal door gebarentolk Mirjam Stolk.

Vraag vooraf
Volg jij het Eurovisie Songfestival? Waarom wel of niet?

Bekijk de video (klik op deze link: https://www.ad.nl/video/songfestival-in-gebarentaal-zo-ziet-duncans-lied-eruit~p76556)



Vragen bij de video
1 Welke drie zaken heeft Mirjam nodig om een lied te kunnen tolken?
2 Margreet Joosten is slechthorend. Welke positieve aspecten noemt zij van het tolken van een lied? Noem er vier.
3 Mirjam geeft aan hoe ze te werk gaat. Benoem de drie stappen.
4 Welke onderdelen vindt Mirjam moeilijk om te tolken? Hoe lost ze dat op?

Gedichten en liedjes
Het proces dat Mirjam beschrijft bij stap 3 gebruik je ook als je een gedicht leest. Welk woord ken je hiervoor?

Gebaren
Welke gebaren uit deze video zijn je bijgebleven? Noem er drie. Bij welk woord of welke woorden horen ze?

Arcade in gebarentaal
Bekijk de hele video hier: https://www.youtube.com/watch?v=YbH4fCJvPpo
Zet het geluid een moment uit en kijk alleen naar de gebaren. Waarover gaat het stukje, denk je?

donderdag 9 mei 2019

Ruggespraak VO




Wie kent hem niet, de rubriek Ruggespraak van het maandblad Onze Taal met grappige 'taalkronkels' uit de media? Speciaal voor Talent ontwikkelt Onze Taal maandelijks een Ruggespraak-rubriek voor het voortgezet onderwijs: Ruggespraak VO. Vier taalkronkels met korte opdrachten erbij om te behandelen in de klas. Hoe kun je de taalkronkels lezen? En wat betekenen ze dan?

Eetbare insecten


U gelooft niet dat individuele acties het verschil maken, zoals stoppen met vliegen en vlees eten?
Bron: interview in De Limburger
Wat voor woordsoort is vliegen in deze zin?

a. een zelfstandig naamwoord
b. een werkwoord

Beschouw jij een vlieg als een stukje vlees? En grotere insecten, zoals sprinkhanen?

Vegetariërs eten geen vlees, maar soms wel vis. Waarom is dat eigenlijk vreemd, als je weet dat het eerste deel van het woord eigenlijk het Engelse woord 'vegetable' is?

Zijn er vegetariërs in jullie klas? Of pollotariërs (eten alleen vlees van gevogelte)?
Of ovovegetariërs (eten geen vlees, maar wel eieren)?

Wat voor vlees hebben we in de kuip?

Slagerij Van der Tol
Eerste kwaliteit slagersvlees en vleeswaren

Bron: www.uwslager.nl

Rundvlees is vlees van runderen en varkensvlees is vlees van varkens; het gaat steeds om dierenvlees dat wordt opgegeten. Maar wat is slagersvlees?

Beschrijf ook het verschil tussen babyvoeding, borstvoeding en natuurvoeding.

Vlees of groente?

Melkveehouder Nico Miedema uit Heeswijk-Dinther voert onder meer resten van een aspergeteler aan zijn koeien.
Bron: Nieuwe Oogst

‘Resten van een aspergeteler’ betekent hier ‘overgebleven (stukjes) asperges’. Maar hoe kun je het ook opvatten?

Aan welke andere taalkronkel uit deze aflevering doet ‘resten van een aspergeteler’ denken?

Langslapers

Ruim een week slapen en dan is het D-Day voor Game of Thrones: dan kijk je de eerste aflevering van het laatste seizoen.
Bron: Ziggo.nl

Als iemand vol spanning uitkijkt naar iets leuks wat binnenkort gaat gebeuren, kun je tegen hem of haar zeggen: ‘nog één nachtje slapen’, ‘nog drie nachtjes slapen’ of ‘nog zeven nachtjes slapen’. Je bedoelt dan: het duurt nog het genoemde aantal nachten voor het zover is. ‘Nog een week/weekje slapen’ kan eventueel ook, maar door ‘ruim’ toe te voegen komt wel erg veel nadruk op het slapen te liggen. Wat lijkt daardoor bedoeld te zijn?

Er wordt gesproken over ‘D-Day’. Dat begrip is hier figuurlijk gebruikt in de betekenis ‘een belangrijke begindag’, maar oorspronkelijk verwijst het naar één specifieke dag in de geschiedenis, namelijk 6 juni 1944. Weet jij wat er toen gebeurde? Bekijk dit filmpje.


Onze Taal
De rubriek Ruggespraak VO op Talent Actualiteit wordt verzorgd door het Genootschap Onze Taal, een vereniging voor taalliefhebbers. Op de website www.onzetaal.nl en in het tijdschrift Onze Taal komen allerlei taalonderwerpen voorbij: taalontwikkeling, jongerentaal, goed en fout taalgebruik, puzzels en nog veel meer. De vereniging heeft ook een Taaladviesdienst, die vragen over spelling, grammatica en woordgebruik beantwoordt.

zondag 31 maart 2019

Zweetloze selfies

Sportschool Basic Fit in Amsterdam biedt leden sinds kort de 'no sweat selfie zone'. Hartstikke handig! Maar wat is een 'no sweat selfie zone' eigenlijk?

Vraag vooraf
Maak jij wel eens selfies in de sportschool?
Hoe zorg je ervoor dat je er zo goed mogelijk op staat?

Bekijk de video en beantwoord de vragen

Vragen bij de video
1 Wat is de 'no sweat selfie zone'?
2 Voor welke drie soorten mensen is deze zone bedoeld?
3 Hoe legt de sportpsycholoog de positieve werking van deze zone uit?

Opsomming 
Welke drie attributen zijn er te vinden in de 'no sweat selfie zone'?
Welke drie signaalwoorden verbinden deze drie attributen?

Werkwoordspelling
De sportpsycholoog zegt: 'Ik ben blij dat Basic Fit, naast aandacht voor de fysieke conditie, nu ook aandacht (besteden) aan de mentale fitness van mensen.
Wat is de juiste vorm van besteden in deze zin?



Vraag achteraf
- Weet je wat voor dag het vandaag is?
- Wie speelt zijn of haar rol in deze clip het best: de vrouwelijke influencer (Carolina van Dorenmalen), de marketingmanager van Basic Fit (Erica van Vonderen-Hahn), de sportpsycholoog (Jan Sleifer) of de mannelijke influencer (Nigel van der Horst)? Leg uit waarom je dat vindt.
- Welke andere grappen heb je vandaag gehoord?




Zomer - en wintertijd

Afgelopen zaterdagnacht was het weer zover: de klok ging een uur vooruit. Maar welke tijd is beter voor ons: de zomer- of de wintertijd? En wat zegt de wetenschap erover?

Vraag vooraf
Heb jij last van het verzetten van de klok?
Op welke manier kun je last hebben van het verzetten van de klok, denk je?
Weet je waarom de klok wordt verzet?

Bekijk de video (klik op de link) en maak aantekeningen.


Klik hier voor de video

Werk samen met een klasgenoot. Beantwoord de vragen met behulp van je aantekeningen. 
1 Hoeveel mensen hebben last van het verzetten van de klok?
2 Wat voor klachten ervaren mensen die er last van hebben? Noem er drie.
3 Wat is het voorstel van de EU?
4 Wat houdt 'de Engelse tijd' in?
5 Wat is de 'Amsterdamse tijd'?
6 Om welke redenen zijn we in de 20e eeuw nog twee uur opgeschoven?
7 Welke twee risico's lopen we met een permanente zomertijd?

Grammatica
Dr. Marijke Godijn zegt: 'Zo'n 25 procent van de mensen heeft last van het verzetten van de klok.' Waarom is het niet 'Zo'n 25 procent van de mensen hebben...?
Tot welke woordsoort behoort het woord zo'n?

Spelling
Dr. Marijke Gordijn zegt: 'En dit duurt niet één dag, maar voor vele(n) 4 weken, en sommige(n) houden er de hele zomer last van.'
Overleg met een klasgenoot. Schrijf je vele(n) en sommige(n) mét een -n of zonder -n?

donderdag 28 maart 2019

Ruggespraak VO




Wie kent hem niet, de rubriek Ruggespraak van het maandblad Onze Taal met grappige 'taalkronkels' uit de media? Speciaal voor Talent ontwikkelt Onze Taal maandelijks een Ruggespraak-rubriek voor het voortgezet onderwijs: Ruggespraak VO. Vier taalkronkels met korte opdrachten erbij om te behandelen in de klas. Hoe kun je de taalkronkels lezen? En wat betekenen ze dan?

Duur en/of goedkoop

Inbrekers slaan vaak toe in duurdere én goedkopere woningen
Bron: I&O research
Wat een rare kop! Waar komen die inbrekers nou op af?
a. Inbrekers breken vaak in in huizen die zowel duur als goedkoop zijn. Het huis zelf is dan bijvoorbeeld goedkoop terwijl de spullen in het huis duur zijn.
b. Er zijn twee typen huizen waar inbrekers vaak inbreken: huizen die gemiddeld duur zijn én huizen die gemiddeld goedkoop zijn.

Waarom zouden inbrekers dure huizen uitkiezen? En wat kan een voordeel zijn bij het inbreken in een goedkoop huis?

Namen noemen

Nationale Boomplantdag 2019
In de stromende regen werd de Zoete Kers samen met dagelijks bestuurder Erik Bobeldijk in de grond gezet.

Bron: Westerpost

Wat is er gebeurd met Erik Bobeldijk?
a. Jammer voor hem: hij wordt samen met een kersenboom in de grond gezet.
b. Niets: hij plant samen met andere mensen een kersenboom in de grond.

(Be)spotten

Lammetjes spotten op Texel met de lammetjesradar
Bron: Noordhollands Dagblad

Het werkwoord spotten heeft twee betekenissen: ‘naar iets speuren/kijken voor je plezier’ en ‘iets of iemand belachelijk maken’. Welke betekenis is hier denk je bedoeld?

Verderop in het bericht wordt uitgelegd wat de lammetjesradar is: ‘een systeem waarop je kunt zien waar op Texel op dat moment lammetjes rondhuppelen’. Twaalf moederschapen verspreid over het eiland dragen een gps-tracker, die om de twee minuten een signaal afgeeft naar de radar op lammetjesradar.nl. Omdat de lammetjes altijd dicht bij hun moeder blijven, laat de radar precies zien waar ze te vinden zijn.

‘Spotten’ in de betekenis ‘naar iets speuren/kijken voor je plezier’ is voor veel mensen een hobby. In het woordenboek de Dikke Van Dale worden de volgende voorbeelden gegeven: autospotten, leeuwenspotten, otterspotten, sterrenspotten, treinspotten, vliegtuigspotten, walvisspotten, wildspotten, wolkenspotten. Wat lijkt jou het leukst om te doen? Of weet jij nog iets anders leuks om te spotten?

Als een speer naar de finale

Zonderland op rekstok naar finale in Bakoe
Bron: de Volkskrant

Je kunt op veel verschillende manieren reizen, maar op een rekstok … Het zou Harry Potter misschien lukken, maar hier lijkt toch iets anders bedoeld te zijn. Wat betekent hier 'op rekstok'?


Onze Taal
De rubriek Ruggespraak VO op Talent Actualiteit wordt verzorgd door het Genootschap Onze Taal, een vereniging voor taalliefhebbers. Op de website www.onzetaal.nl en in het tijdschrift Onze Taal komen allerlei taalonderwerpen voorbij: taalontwikkeling, jongerentaal, goed en fout taalgebruik, puzzels en nog veel meer. De vereniging heeft ook een Taaladviesdienst, die vragen over spelling, grammatica en woordgebruik beantwoordt.